Stacje transformatorowe są nieodłącznym elementem naszego krajobrazu – przetwarzają i rozdzielają energię elektryczną, zasilając budynki mieszkalne, obiekty użyteczności publicznej, centra handlowe, zakłady przemysłowe. Przyglądamy się ich rodzajom, zaletom oraz ograniczeniom związanym z ich konstrukcją.
Stacje transformatorowe słupowe
Chociaż stacje kompaktowe są coraz częściej stosowanym rozwiązaniem w energetyce, na rynku dostępne są ciągle słupowe stacje transformatorowe, uznawane za mniej kosztowną alternatywę. Ich zaletą jest niższy koszt produkcji i montażu. Stacje transformatorowe słupowe SN/nn są bowiem stacjami napowietrznymi o budowie słupowej – jak sama nazwa wskazuje. Buduje się na napięcie 15 lub 20 kV na 0,4kV. Stacje słupowe najczęściej wyposażone są w transformatory o mocy do 400 kVA. Czasami, na wzmocnionych konstrukcjach i podwójnych słupach buduje się stacje dla transformatora o mocy 630 kVA.
Niższe koszty, ale czy na pewno?
Niższa cena zakupu w porównaniu do stacji kompaktowej to jeden z głównych czynników wpływających na decyzję o wyborze stacji słupowej. Rzeczywiście, kwota niezbędna do wyprodukowania i montażu tego rozwiązania jest niższa. Czy przekłada się to na oszczędności na oszczędności w dłuższej perspektywie? Niestety nie.
Powodem jest „napowietrzna” konstrukcja, która naraża urządzenia stacji na wiele zagrożeń i związanych z tym dodatkowych prac lub napraw. Działanie czynników atmosferycznych prowadzi do korozji i uszkodzeń, podobnie jak wichury oraz burze. Elementy, z jakich jest wykonana, czyli stal, aluminium oraz miedź są dodatkowo narażone na kradzieże. Częstym zjawiskiem są też kradzieże samych transformatorów, które stwarzają kolejne problemy – po rozszczelnieniu transformatora i zrzuceniu go ze słupa, dochodzi do wylania oleju, który przedostaje się do gruntu. Uruchamia to dodatkową ścieżkę postępowania dla Zakładów Energetycznych, które pod nadzorem służb odpowiedzialnych za ochronę środowiska są zobowiązane do zutylizowania zakażonej gleby.
Wszystkie wspomniane awarie powodują przerwy w dostawie prądu i wymagają szybkiej oraz sprawnej naprawy, która często w takich sytuacjach jest kosztowna. Nie tylko ze względu na pracę monterów, ale przede wszystkim ze względu na straty związane z niesprzedaną energią oraz niezadowolenie odbiorców.
Bezpieczeństwo dostaw prądu i otoczenia
Kompaktowe stacje transformatorowe pozwalają uniknąć dodatkowych kosztów, ponieważ wszelkie urządzenia zamknięte są w trwałej, szczelnej obudowie. Są zabezpieczone przed wiatrem, deszczem czy promieniowaniem słonecznym, a solidny fundament stacji jest jednocześnie szczelną misą olejową, wykonaną z betonu hydro- i olejoszczelnego. W razie wycieku oleju z transformatora szkodliwa substancja nie dostanie się do gruntu. Taka stacja może działać niezawodnie przez kilkadziesiąt lat.
Stacje kompaktowe zapewniają jednak nie tylko bezpieczeństwo eksploatacyjne. Są one również bezpieczne zarówno dla obsługi, jak i przechodniów, znajdujących się w ich bezpośrednim otoczeniu. Wszystkie czynności łączeniowe odbywają się wewnątrz zamkniętych rozdzielnic, a zabezpieczenie przed skutkami zwarć łukowych zapewnia wysoki komfort i bezpieczeństwo eksploatacji.
Krajobraz bez zakłóceń
Niewątpliwą zaletą kompaktowych stacji transformatorowych jest ich zdolność do „wtopienia się” w otoczenie. Chociaż mają większe gabaryty, ich kolorystyka i zgrabna konstrukcja sześcianu sprawia, że nie zaburzają krajobrazu. Stacje transformatorowe słupowe są najczęściej zasilane liniami napowietrznymi, przez co psują estetykę otoczenia. Istnieją stacje słupowe zasilane linią kablową (podziemną), ale również w tym przypadku – chociaż nie ma wiszących między słupami przewodów SN i nn, to sam słup stacji psuje otoczenie i jest szczególnie uciążliwy dla osób zamieszkujących osiedla domów jednorodzinnych itp.
Moce przerobowe
Jak wypada porównanie mocy obu typów stacji? Wspomnieliśmy, że słupowe stacje transformatorowe są najczęściej wyposażone w transformatory o mocy do 400 kVA z rzadkimi przypadkami mocy maksymalnej 630 kVA. Stacje kompaktowe oferują tu znacznie więcej, Obecnie produkowane są stacje kompaktowe z obsługą zewnętrzną dla transformatorów o mocy do 2500 kVA. W przypadku większych jednostek stosuje się stacje kontenerowe z korytarzem obsługi.
Stacja kompaktowa czy słupowa?
Stacje słupowe kuszą ceną, ale nie gwarantują niższych kosztów utrzymania. Otwarta konstrukcja utrudnia zapewnienie bezpieczeństwa eksploatacji, a także środowiska naturalnego. Czy są sytuacje, kiedy mogą się sprawdzić? Na pewno będą alternatywą wartą rozważenia w terenach, gdzie ukształtowanie powierzchni utrudnia montaż tradycyjnej stacji. Warto się jednak zastanowić, czy zagrożenia związane z utrzymaniem takiej stacji nie będą generowały w dłuższej perspektywie większych kosztów i problemów niż te związane z dostosowaniem powierzchni pod montaż stacji obudowanej. W przeciwnym wypadku zastosowanie sprawdzonego rozwiązania w postaci kompaktowej stacji transformatorowej zapewni stabilny i bezpieczny zwrot z inwestycji.
UESA
