W artykule opisano najnowsze zmiany w zabezpieczeniach Easergy MiCOM serii Px30. Dotyczą one zarówno wyglądu panelu przedniego – HMI (Human Machine Interface), jak również wynikających z tych zmian nowych funkcjonalności i możliwości dla użytkowników.
1. Wstęp
Zabezpieczenia serii MiCOM występują na polskim rynku elektroenergetycznym od 2004 roku. Oferowane były przez Zakład REFA w Świebodzicach pod różnymi logami światowych koncernów (GEC Alstom, Alstom, Areva, Schneider Electric) zajmujących się dostawami urządzeń dla energetyki zawodowej i przemysłu. Przez te kilkanaście lat obecności, zabezpieczenia serii MiCOM zyskały popularność, w zasadzie dzięki swoim funkcjom zabezpieczeniowym, jak i niezawodności w pracy na wielu obiektach w Polsce. Najpopularniejszym przedstawicielem rodziny zabezpieczeń MiCOM jest MiCOM P139 – zabezpieczenie nadprądowe z funkcją sterownika pola. Świadczyć o tym może sprzedaż tego zabezpieczenia na poziomie kilku tysięcy sztuk rocznie w ostatnich latach – oczywiście w Polsce.
2. Historia
Przez te kilkanaście lat obecności na polskim rynku zabezpieczeń, sterownik polowy MiCOM P139 przechodził kilka zmian większych i mniejszych, w swojej budowie, funkcjach zabezpieczeniowych, zgodnie z wymogami rynku i życzeniami klientów. Większość zmian dotyczyła oprogramowania oraz sprzętu zamontowanego wewnątrz zabezpieczenia. Panel przedni, oprócz kilku zmian w kolorystyce programowalnych diod LED, pozostawał bez zmian od kilkunastu lat. W tym czasie wiele się zmieniło, jeśli chodzi o technikę prezentacji synoptyki, pomiarów, itp. wśród zabezpieczeń dostępnych na rynku polskim. Jednocześnie z rynku otrzymywaliśmy sprzeczne informacje od klientów: jedni byli za dotychczasowym rozwiązaniem wyświetla, twierdząc, że po co kolorowy wyświetlacz na stacjach bezobsługowych, jak przez 99% czasu nikogo na stacjach nie ma, żeby obserwować ekran – wystarczy łączność przez telemechanikę; drudzy twierdzili, że kolorowy wyświetlacz ułatwia prace oraz prezentacje synoptyki i pomiarów, ułatwia też programowanie „z palca”.

Jak widać na zdjęciu, panel przedni w czasach, gdy był wprowadzany, wyglądał nowocześnie. Obecnie widać, że odstaje trochę od rozwiązań rynkowych, jednak posiada pełną funkcjonalność oczekiwaną przez klientów. Kolorystycznie zmieniały się tylko loga firmy (czerwona Areva, zielony Schneider Electric) na panelu przednim, pozostałe elementy pozostały niezmienione. Dodatkowo od tych kilkunastu lat nie zmienił się sposób podłączania komputera/laptopa do zabezpieczenia – port RS232, co obecnie wymaga zastosowania odpowiednich przejściówek/interfejsów USB/RS232, ponieważ laptopy z tymi portami są trudno dostępne i drogie, jeśli w ogóle możliwe do zakupienia (sprzęt specjalistyczny).
3. Nowy panel przedni
W związku z ujednolicaniem wyglądu zabezpieczeń w ofercie Schneider Electric (MiCOM, SEPAM, VAMP) dział R&D opracowało nowy panel przedni do całej gamy zabezpieczeń MiCOM serii Px30, czyli też dla MiCOM P139. Koncepcja była taka, żeby zmienić tylko panel przedni, nie ingerując w konstrukcję pozostałych elementów przekaźnika – płyty głównej, kart wejść/wyjść, zasilacza, komunikacyjnych, itp. Chodziło o zachowanie kompatybilności wstecznej całej platformy Px30. Dzięki temu będzie można zamieniać 1:1 istniejące w polu zabezpieczenie MiCOM P139 na nowe, z nowym panelem przednim.

Od końca I kwartału 2019 roku nasi klienci będą mieli do wyboru dwa rozwiązania, jeżeli chodzi o panel przedni: rozwiązanie tradycyjne, istniejące do tej pory oraz nowy panel przedni z kolorowym wyświetlaczem. Będzie to kolejna cyfra/litera w numerze wykonania zabezpieczenia.
4. Co nowego?
Nowy panel oferuje klientowi nowe możliwości i nowe funkcjonalności, jeżeli chodzi o obsługę i konfigurację. Poniżej opisano najważniejsze zmiany jakie zaszły w konstrukcji nowego HMI.
4.1. Wyświetlacz
W dotychczasowym panelu HMI ekran był jednokolorowy o rozdzielczości 128×128 pikseli. Nowy wyświetlacz oferuje wyższą rozdzielczość, a Użytkownik ma do dyspozycji 16 kolorów. Wyświetlacz ten jest bardzo dobrze czytelny w dzień bez podświetlenia. Umożliwia pokazanie synoptyki pola, pomiarów oraz innych informacji potrzebnych do obsługi i konfiguracji zabezpieczeń. Dzięki większej rozdzielczości Klient może zaprezentować więcej szczegółów na ekranie niż na dotychczasowym wyświetlaczu.

Do projektowania układu ekranów w nowym HMI służy darmowe oprogramowanie BTC. W poprzedniej wersji wyświetlacza, Klient miał ograniczony dostęp do tego oprogramowania i możliwość zmiany synoptyki do swoich potrzeb. Obecnie ta sprawa już nie występuje.
Nowe oprogramowanie BTC umożliwia:
- kolorowanie statycznych elementów
- adaptację tła
- możliwość wizualizacji do 10 pomiarów z kolorowaniem ich zależnym od przekroczenia programowalnych progów
- konwertowanie starych, istniejących plików BTC do nowego formatu
- konwersję pliku BTC np. z P139 do 439 bez konieczności jego edycji.

4.2. Diody LED i przyciski
W nowym układzie HMI zmieniono rozkład diod LED serwisowych, informujących użytkownika o stanie pracy zabezpieczenia, zmienił się, dzięki czemu uzyskano więcej miejsca.

Miejsce to zostało wykorzystane na 12 diod trójkolorowych, dowolnie programowanych, obok których znajduje się miejsce na etykiety opisów. Obszar opisów też się powiększył w stosunku do starszego rozwiązania, a i sposób umieszczania opisów powinien też zadowolić Użytkowników.

Dodatkowo zagospodarowano miejsce na dodatkowe 6 przycisków funkcyjnych, z diodami LED, swobodnie programowalnymi:

Inaczej też, w porównaniu ze starszym panelem, zorganizowano klawisze sterujące i nawigacyjne, dzięki czemu pod ekranem zmieściły się 4 klawisze szybkiego dostępu, do zaprogramowania i wykorzystania przez użytkownika.

4.3. Gniazda USB
Na nowym panelu w MiCOM P139 konstruktorom udało się wygospodarować miejsce na złącza USB. Tak złącza, ponieważ znajdują się tam dwa złącza USB.
Pierwsze gniazdo z lewej (typu A) jest przygotowana do podłączenia pamięci zewnętrznej, gdzie możemy zgrać konfiguracje, pliki zakłóceń, itp. (o ile mamy do tego uprawnienia). Natomiast gniazdo z prawej (typu B) służy do podłączenia komputera i konfiguracji zabezpieczenia przy użyciu darmowego oprogramowania Easergy Studio. Oprogramowanie to służy do konfiguracji całej gamy zabezpieczeń serii MiCOM.

Na zaślepce gniazd USB znajdują się informacje o zabezpieczeniu oraz QRCode. Jeżeli użytkownik odczyta ten QRCode przy pomocy smartfona, zostanie przeniesiony do strony z pełną dokumentacją o danym zabezpieczeniu, co powinno ułatwić konfigurację i uruchomienie tego zabezpieczenia.
4.4. Komunikacja NFC i Cyberbezpieczeństwo
Nad gniazdami USB znajduje się zielone pole oznaczone symbolem komunikacji NFC (Near Field Communication):

Pole to oraz komunikacja NFC nie służy, oczywiście, do pobierania opłat od użytkownika zabezpieczenia za np. uruchomienie dodatkowych funkcji zabezpieczeniowych, czy kolejnej ilości sygnałów na wyłącz (komunikacja NFC jest najczęściej wykorzystywana do płatności zbliżeniowych).
Pole to służy do dodatkowej identyfikacji użytkownika i sprawdzenie, czy ma dostęp do konfiguracji zabezpieczenia lub sterowania łącznikami. Jest to kolejny etap wdrażania Cyber Security w naszych zabezpieczeniach. Funkcja dostępna
Jeżeli chodzi o Cyberbezpieczeństwo, to w zabezpieczeniach MiCOM Px30 zaimplementowane zostaną ulepszone funkcje zabezpieczeń, zgodnie z normami NERC-CIP, IEC 62443 lub BDEW.
5. Podsumowanie
Schneider Electric, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów wprowadza na rynek nowe panele z kolorowymi wyświetlaczami dla zabezpieczeń MiCOM Px30, wpisując się w trend obecny na polskim rynku zabezpieczeń. Dodatkowo, przy tej okazji, wyznacza nowe standardy dotyczące wygody użytkowania, estetyki i funkcjonalności, a co najważniejsze bezpieczeństwa dostępu i użytkowania, zgodnie z najnowszymi normami Cyberbezpieczeństwa. Ten ostatni aspekt będzie odgrywał w najbliższej przyszłości coraz większą rolę, ze względu na cyfryzację każdego aspektu życia człowieka, w tym również automatyki zabezpieczeń elektroenergetycznych zainstalowanych na stacjach elektroenergetycznych. Schneider Electric znowu jest jednym z liderów tego trendu na rynku infrastruktury krytycznej (tak jak w przypadku stacji cyfrowych bazujących na normie IEC61850).
Mamy nadzieję, że dotychczasowa popularność, niezawodność i wszechstronność zabezpieczeń Easergy MiCOM Px30 połączona z dodatkową funkcjonalnością nowego panelu przedniego z kolorowym wyświetlaczem spotka się z dobrym odbiorem przez naszych Klientów.
Bibliografia
Materiały własne Schneider Electric Polska Sp. z o.o.
