Jednostka Certyfikująca Wyroby Elektrotechniczne Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytutu Elektrotechniki prowadzi, jako strona trzecia, dobrowolną certyfikację zgodności wyrobów elektrotechnicznych. Kompetencje Jednostki potwierdza certyfikat akredytacji nr AC 168 Polskiego Centrum Akredytacji w zakresie spełniana wymagań normy odniesienia [1].
Certyfikacja dobrowolna
Dobrowolna certyfikacja wyrobów polega na złożeniu przez Klienta (producenta, importera) wniosku o przeprowadzenie procesu certyfikacji wyrobu, który nie podlega temu obowiązkowi z mocy prawa. Skorzystanie z takiej procedury (ocena strony trzeciej) i uzyskanie pozytywnego wyniku potwierdzonego certyfikatem, podnosi „prestiż techniczny wyrobu”, a także zwiększa zaufanie odbiorców w zakresie deklarowanych cech jakościowych wyrobu. Certyfikacja produktu oznacza potwierdzenie jego zgodności ze specyfikacją techniczną, na podstawie określonej metody działania i ustalonym zakresie niezawodności. Certyfikacja wyrobów, która wykracza poza zapewnienie bezpieczeństwa i jakości nadaje produktowi dodatkową unikalną wartość.
Program certyfikacji
Doświadczenie, wiedza specjalistyczna pracowników Instytutu oraz posiadane zaplecze laboratoryjne umożliwiają prowadzenie certyfikacji wyrobów według programu certyfikacji PCW1/NCW/DN typu „1a”, opracowanego zgodnie z zaleceniami normy [2].
Załącznikiem do tego programu jest zakres certyfikacji, który obejmuje normy odniesienia dla następujących grup wyrobów zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Norm ICS:
- 13.260 Urządzenia i wyroby chroniące przed
porażeniem prądem elektrycznym; - 17.220.20 Przyrządy pomiarowe wielkości
elektrycznych i magnetycznych; - 29.020 Wyroby inżynierii elektrycznej;
- 29.120.20 Sprzęt przyłączeniowy;
- 29.120.30 Wtyczki i gniazda wtyczkowe, wtyki i nasadki;
- 29.120.40 Łączniki;
- 29.120.50 Bezpieczniki i inne urządzenia zabezpieczające przed przetężeniem prądowym;
- 29.120.99 Inny osprzęt elektryczny;
- 29.130.10 Aparatura łączeniowa i sterownicza
wysokonapięciowa; - 29.130.20 Aparatura łączeniowa i sterownicza
niskonapięciowa; - 29.140.20 Żarówki;
- 29.140.30 Lampy fluorescencyjne. Lampy wyładowcze;
- 29.180 Transformatory. Dławiki;
- 29.200 Prostowniki. Przetworniki. Stabilizowane źródła zasilania;
- 29.240.10 Ograniczniki przepięć;
- 29.240.20 Linie przesyłowe i rozdzielcze mocy;
- 29.280 Urządzenia trakcji elektrycznej;
- 31.060 Kondensatory;
- 33.100 Urządzenia elektryczne i elektroniczne
(zakres EMC).
Proces certyfikacji
W Programie certyfikacji PCW1/NCW/DN są przedstawione wymagania, zasady i procedura certyfikacji, którym poddaje się próbkę wyrobu, w celu potwierdzenia zgodności jego właściwości z wymaganiami określonymi w dokumentach normatywnych (normy, inne dokumenty odniesienia).
Proces certyfikacji dotyczy badania co najmniej jednej próbki wyrobu i jej oceny pod względem zgodności z wymaganiami dokumentów odniesienia.
Certyfikat jest wydawany dla typu wyrobu, którego właściwości są określone w certyfikacie. Kolejne wyprodukowane egzemplarze wyrobów nie są objęte certyfikacją.
Proces certyfikacji obejmuje następujące działania:
- Złożenie i przegląd wniosku o certyfikację wyrobu;
- Ocena;
- Przegląd;
- Decyzja w sprawie certyfikacji;
- Wydanie certyfikatu.
Personel Działu Certyfikacji Wyrobów Elektrotechnicznych udziela klientowi niezbędnych informacji dotyczących: procedury certyfikacji wyrobów, przepisów, zakresu wymagań certyfikacyjnych oraz pochodzących z norm, w odniesieniu do których wyroby klienta będą poddawane ocenie, dokumentacji niezbędnej do przeprowadzenia certyfikacji, opłatach, prawach i obowiązkach klienta zawartych w umowie.
Wszelkie informacje dotyczące klientów oraz wyrobów uzyskane we wszystkich etapach procesu certyfikacji i nadzoru są traktowane przez Jednostkę Certyfikującą Wyroby Elektrotechniczne jako poufne.
Złożenie i przegląd wniosku o certyfikację
Zgłoszenia wyrobu do certyfikacji dokonuje producent lub importer składając wniosek w formie papierowej lub elektronicznie. Wniosek jest dostępny na stronie www.iel.luksiewicz.gov.pl Nasza oferta Usługi certyfikacyjne.
Jeżeli klientem jest importer, to powinien mieć zawarte porozumienia z producentem wyrobów, gwarantujące spełnianie przez wyroby wymagań będących podstawą certyfikacji.
Do wniosku powinny być dołączone:
- dokumentacja techniczna w uzasadnionym zakresie, pozwalająca na jednoznaczną identyfikację wyrobu (np. karty katalogowe, instrukcje montażu, instrukcje obsługi, dokumentacja konstrukcyjna),
- sprawozdanie z badań wyrobów w wymaganym zakresie wykonanych w laboratorium badawczym Instytutu lub innym dowolnym, niezależnym od klienta laboratorium akredytowanym zgodnie z wymaganiami normy [3],
- wpis do rejestru sądowego lub do ewidencji działalności gospodarczej Wnioskodawcy (kserokopia lub skan),
- oświadczenie prawomocnie podpisane o identyczności wyrobu certyfikowanego i badanego wymienionego w dołączonym sprawozdaniu z badań (jeżeli jest wymagane),
- kopie certyfikatów Systemu Zarządzania.
Przegląd wniosku i załączonej dokumentacji jest przeprowadzany przez wyznaczonego specjalistę, pod względem formalnym i merytorycznym. Jednostka musi mieć pewność, że uzyskała wszystkie informacje niezbędne do przeprowadzenia procesu certyfikacji zgodnie z programem certyfikacji dotyczące: klienta i wyrobu, norm i/lub dokumentów normatywnych oraz zakresu certyfikacji, kompetencji i możliwości prowadzenia działalności certyfikacyjnej w tym zakresie.
Gdy wynik przeglądu wniosku jest pozytywny, wniosek jest rejestrowany.
W przypadku negatywnej oceny wnioskodawca jest informowany o przyczynie odmowy przyjęcia wniosku do realizacji.
Jednostka nie podejmuje się określonej certyfikacji, jeżeli brakuje jej jakichkolwiek kompetencji lub możliwości wymaganych do podjęcia takiej działalności certyfikacyjnej.
Pomiędzy Klientem, którego wniosek przyjęto do realizacji a Siecią Badawczą Łukasiewicz – Instytutem Elektrotechniki zawierana jest umowa o certyfikacji, która określa wzajemne prawa i zobowiązania oraz wymagania dotyczące stosowania certyfikatu w okresie jego ważności.
Ocena
W programie certyfikacji PCW1/NCW/DN typu 1a wyroby oceniane są na podstawie dokumentacji z badań typu oraz dokumentacji technicznej wyrobu.
Ocenę przeprowadzają kompetentni specjaliści, którzy nie brali udziału w badaniach, projektowaniu, wytwarzaniu, instalowaniu, utrzymywaniu, dystrybucji lub przekazania do użytkowania zgłoszonego we wniosku wyrobu w okresie przynajmniej dwóch lat przed zgłoszeniem go do certyfikacji.
Badania wyrobów elektrotechnicznych są prowadzone w laboratoriach badawczych akredytowanych przez PCA w zakresie spełniania wymagań normy [3], działających w strukturze Instytutu:
- Laboratorium Urządzeń Elektrycznych (LUE), o numerze akredytacji PCA AB 022,
- Laboratorium Materiałów Elektrotechnicznych (LME), o numerze akredytacji PCA AB 067,
- Laboratorium Badawcze Aparatury Wysokonapięciowej (LAW), o numerze akredytacji PCA AB 074,
- Laboratorium Badawcze Aparatury Niskonapięciowej (LAN), o numerze akredytacji PCA AB 074.
Jednostka certyfikująca uznaje również sprawozdania z badań wykonanych przez inne laboratoria akredytowane w zakresie spełniania wymagań normy [3] przez Polskie Centrum Akredytacji lub przez inne jednostki akredytujące będące sygnatariuszami porozumień EA MLA lub ILAC MRA.
Podczas oceny potwierdza się, czy uzyskano wszystkie niezbędne informacje pozwalające jednoznacznie zidentyfikować wyrób oraz czy potwierdzone jest badaniami spełnienie przez wyrób wymagań, wyspecyfikowanych w normach / dokumentach normatywnych wymienionych we wniosku. W przypadku wystąpienia niezgodności podczas prowadzonej oceny, jednostka informuje o tym Klienta. Jeżeli Klient będzie zainteresowany kontynuowaniem procesu certyfikacji, otrzyma od jednostki informacje, jakie działania musi podjąć w celu skorygowania niezgodności. Po otrzymaniu dowodów dodatkowych działań, proces oceny prowadzony jest ponownie.
Przegląd
Przegląd wszystkich informacji i wyników dotyczących oceny przeprowadzany jest w celu potwierdzenia, że wyspecyfikowane w obowiązujących dokumentach normatywnych wymagania zostały spełnione. Przegląd jest przeprowadzany przez osobę, która nie była zaangażowana w proces oceny i posiada odpowiednie kompetencje.
Pozytywny wynik przeglądu stanowi rekomendację dotyczącą decyzji w sprawie certyfikacji.
Decyzja w sprawie certyfikacji i wydanie certyfikatu
Decyzja o wydaniu certyfikatu lub odmowie podejmowana jest przez kierownika Działu Certyfikacji Wyrobów Elektrotechnicznych.
Certyfikat, podpisany przez Dyrektora, wydawany jest na trzy lata. Wydany certyfikat potwierdzający spełnienie wymagań, dotyczy jednoznacznie zidentyfikowanych wyrobów reprezentowanych przez próbkę opisaną w sprawozdaniach z badań. Certyfikat potwierdza, że certyfikowana próbka przeszła pomyślnie badania typu i spełnia wymagania przywołanej normy / dokumentu normatywnego. Na drugiej stronie certyfikatu wymienione są parametry wyrobu potwierdzone badaniami.
Posiadaczem certyfikatu jest wnioskodawca.
Jednostka certyfikująca prowadzi rejestr wydanych certyfikatów, który zawiera:
- identyfikację wyrobu,
- normy, z wymaganiami których zgodność była przedmiotem certyfikacji,
- nazwę klienta,
- informacje o ważności certyfikacji.
- Informacje o wydanych certyfikatach udostępniane są na życzenie Klienta.
Nowe obszary działania Jednostki w zakresie certyfikacji
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zatwierdził swoją decyzją DRE.WOSE.7128.550.2.2018.ZJ z dnia 2 stycznia 2019 [4] wymogi ogólnego stosowania dla przyłączania jednostek wytwórczych do sieci zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskiej (UE) 2016/631 z dnia 14 kwietnia 2016 roku [5] ustanawiającym kodeks sieci (NC RfG).
Od dnia 1 maja 2022 roku przestały obowiązywać przepisy dopuszczające deklaracje zgodności wystawiane do tej pory przez producentów, potwierdzające że moduły wytwarzania energii oraz ich komponenty są zgodne z wymaganiami norm: PN–EN 50549-1 i/lub PN–EN 50549-2 i mogą być przyłączane do sieci elektroenergetycznych.
Podstawą do dopuszczenia szeregu wyrobów do instalacji są obecnie certyfikaty NC RfG, które powinny być wystawiane zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej (PTRiREE) przez kompetentne jednostki.
Wpisując się w to ogólne wymaganie prawne oraz obserwując zainteresowanie naszych klientów certyfikacją w tym obszarze np. dotyczącą inwerterów do modułów fotowoltaicznych lub turbin wiatrowych i wodnych w instalacji systemów energii odnawialnej (OZE), Sieć Badawcza Łuksiewicz – Instytut Elektrotechniki wdraża obecnie specjalny program certyfikacji w tym zakresie, opracowany na zasadach opisanego w niniejszym artykule procesu.
Podsumowanie
Rosnące wymagania rynkowe powodują, że potwierdzanie jakości wyrobów przez niezależną jednostkę certyfikującą, taką jak Jednostka Certyfikująca Wyroby Elektrotechniczne Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Elektrotechniki, nabiera coraz większego znaczenia. Certyfikaty informujące o spełnieniu przez dany wyrób wymagań jakościowych i bezpieczeństwa często decydują o jego wyborze przez konsumentów.
Dobrowolna certyfikacja wyrobów, w której decyzję korzystania z certyfikacji podejmuje samodzielnie producent/dostawca, upewnienia go o słuszności dokonanej własnej oceny konstrukcji wyrobu i wydania deklaracji zgodności dla znakowania CE (np. dla wyrobów elektrycznych objętych dyrektywa LVD) lub zdobycia lepszej pozycji swoich wyrobów na konkurencyjnym rynku.
Uzyskując certyfikaty dla swoich wyrobów, oferta klienta zwiększa jego konkurencyjność na rynku, również poprzez zwiększenia zasięgu na rynkach zbytu (rynki, gdzie akceptowane są wyłącznie atestowane wyroby), oraz budzi zaufanie klientów.
Często również decyzja korzystania z certyfikacji może wynikać z żądania odbiorcy, którym może być użytkownik końcowy: eksporter, dystrybutor, organizator przetargu lub zamówienia publicznego. Certyfikacja prowadzona w programach typu 1a nie tylko potwierdza zgodność należycie zidentyfikowanego typu wyrobu z wyspecyfikowanymi wymaganiami, ale również daje wysoki stopień zaufania, że kolejne produkowane wyroby spełniają również te wymagania.
Literatura:
- PN-EN ISO/IEC 17065:2013-03 Ocena zgodności – Wymagania dla jednostek certyfikujących wyroby, procesy i usługi
- PN-EN ISO/IEC 17067:2014-01 Ocena zgodności – Podstawy certyfikacji wyrobów oraz wytyczne dotyczące programów certyfikacji wyrobów
- PN-EN ISO/IEC 17025:2018-02 Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących
- Biuletyn URE – Energia elektryczna – Nr2(2637)
- Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej – L 112/1
Autor: mgr inż. Andrzej Puternicki,
Łukasiewicz – Instytut Elektrotechniki
Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Elektrotechniki
ul. Mieczysława Pożaryskiego 28
04-703 Warszawa
Tel. +48 22 11 25 225
www.iel.lukasiewicz.gov.pl
